Tiger King’in asıl kötüsü kim?

Netflix’in yeni ve çok konuşulan 7+1 bölümlük belgeseli Tiger King 20 Mart’ta yayına girmiş olsa da adını asıl şimdilerde sıkça duyar olduk. İlk bakışta ABD’deki hayvanat bahçeleri üzerine bir belgesel gibi görünen Tiger King aslında birkaç katmandan oluşuyor. Gelin birlikte Tiger King’in asıl kötüsünü bulmaya çalışalım.

-Seriyi bitirmeyenlerin yazıyı okumasını tavsiye etmiyoruz. Yazı yüksek oranda spoiler içeriyor.-

Hayvanat Bahçesi İşçilerinin Çalışma (ve Yaşama) Koşulları

Filmin odağındaki üç ismin (Joe Exotic, Doc Antle ve Carole Baskin) ortak noktaları büyük kediler temelli hayvanat bahçeleri işletmeleri. Her ne kadar Baskin tam tersini yapıp büyük kedileri kurtardığını söylese de biletle girişten hayvanların yaşama koşuluna kadar diğer iki kişinin işletmelerinden hiçbir farkı olmadığını görüyor ve kendisine de bir hayvanat bahçesi işletmecisi demeyi uygun buluyoruz.

Defaatle sorulan “Sence hayvanat bahçelerinde hayvanlar mı daha iyi koşullarda yaşıyordu yoksa siz mi?” sorusuna her seferinde “Hayvanlar.” yanıtını veren farklı çalışanlardan gördüğümüz tablo, tarihi geçmiş veya kenara atılmış etlerin yemek diye verildiği, sandviçlerin içinde hamam böceklerinin gezdiği ve eğer şanslılarsa haftalık 100 veya 150 dolar aldıkları. Kolunu bir kaplana kaptıran bir gencin hiçbir değişiklik olmadan orada çalışmaya devam etmesini de unutmamak gerek.

Tarikat Hayatı ve Grooming

Grooming kısaca, reşit olmamış çocukları manipülasyonla kendisine bağımlı hâle getirerek kendine eş olmaya hazırlamaya verilen ad. Yakın zamanda Youtube’un bilinen isimlerinden Onision ve kocasının adıyla birlikte sıkça zikredilen bu kelime bu kez Doc Antle aracılığıyla tekrar karşımıza çıkıyor. Antle, hayvanat bahçesine gelen genç kızları biraz karizması, biraz otoritesi, biraz da herhâlde tatlı diliyle olsa gerek kendine bağlıyor ve sonuçta dört, belki daha fazla eşe sahip oluyor. Elbette hepsine -her tarikatta olduğu gibi- istediği zaman gidebileceğini söylemeyi de ihmal etmiyor. Grooming ile ilgili asıl sorun, sağlıklı düşünebilecek yaşta olmayan bireyleri çeşitli manipülasyon yöntemleri ile önce ailelerinden ve devamında tüm çevresinden uzaklaştırarak kendisine bağımlı hâle getirmek, bir yandan da cinsellikle ilgili (mümkünse ilk) deneyimlerini kendisiyle yaşamasını sağlamak ve bu şekilde bilgi alabileceği tek kaynak olmak ve tüm isteklerini karşılatmaktır. Leaving Neverland’de izlediğimiz üzre Michael Jackson’ın küçük çocuklara yaptığı da budur; ancak onun reşit olduklarında evlenme gibi bir amacı olmadığını düşünürsek buna grooming demek doğru olmayacaktır.

Antle’ın hayvanat bahçesinin kariyer basamaklarında diğerlerinden farklı bir durum var, yükselmek isteyen genç hanımların önce Antle’la birlikte olması gerekiyor. Antle bunu açıkça dile getiriyor.

Carole Baskin, Kocası ve Sardalya Yağı

Bu kısım belgeselin bel kemiği: Carole Baskin’in kocasını (Don Lewis) öldürüp kaplanlara yedirdiği iddiası. Pek heveslenmeyin zira belgeselde yanıtını (direkt olarak) bulamayacaksınız. Bu iddianın ortaya atılmasına zemin hazırlayan olaylar silsilesi nelerdi, bir hatırlayalım.

• Don Lewis’in multimilyoner olması.
• Baskin ve Lewis’in, parkın geleceğiyle ilgili fikir ayrılığı yaşaması (Lewis hayvanları üretip satmaktan yanaydı.)
• Lewis’in kaplan satmak üzere Kosta Rika’ya gideceği sabah hiçbir iz bırakmadan kaybolması.
• Baskin ve babasının, Lewis’in iki vasiyetinin vekaletine sahip olan danışmanının ofisine girerek vasiyetleri çalması, yok etmesi, yeni vasiyetlerle vekaleti kendi üzerine alması.
• Yazılan yeni vasiyetin ilk cümlesinin “Ölmem veya kaybolmam durumunda…“ diye başlaması. Vasiyetler her zaman “Ölmem durumunda…” diye başlar.
• Baskin’in erkek kardeşinin Şerif Yardımcısı olması.
• Baskin’in, ne zaman Lewis’in bahsi açılsa gerilmesi, hatta buzdolabına “Bu evde o adamın adı anılmayacak.” diye bir not yazması.
• Baskin’in Lewis’in ailesine mirasın yalnızca yüzde onunu vermesi.
• Joe Exotic’in bacağını bir kaplan kaptığında Baskin’in “Eğer birini bir kaplana yedirmek isteseydim o kişiyi sardalya yağıyla kaplardım.” demesi.
• Bonus: Baskin’in nevrotik gülüşleri.

Hitman Allen Glover

Allen Glover’ın Ajan 47 ile tek ortak yanı kel olması değil, zira kendisi Joe Exotic’in Carole Baskin’i öldürmesi için tuttuğu kiralık katil. Baskin’i öldürme fikriyle ilgili kâh ciddi kâh şakasına konuşan Joe, biraz da Jeff Lowe’un etkisiyle bu fikrini gerçeğe taşımaya karar verip Jeff Lowe’un yancısı Allen Glover’a üç bin dolar veriyor. Glover, Baskin’i öldürme niyetinin olmadığını ve parayı partiye harcadığını söylüyor. Belgeselin en renkli anlarından biri de, birinin bir sebepten Glover’la banyo yaptığı sırada röportaj yapmanın iyi bir fikir olduğunu düşünmüş olması (ve yapması).

Kaplan Ötanazisi

Joe Exotic, komik ve şirin görünümlü olsa da pek çok kötü şey yapmış düşüncesiz bir adam. Bu kötü şeylerden biri de öldürdüğü (en az) beş kaplan. Tanıklardan bir kısmı bu kaplanların hasta veya yaşlı olduğuna inansa da ortak kanaat Joe’nun bunu yavru kaplanlara yer açmak için yaptığı yönünde. Parkın çeşitli yerlerinde kaplanların gömülü olduğu söyleniyor.

İntihara Sürükleyen Ménage à Trois

Joe, kendini heteroseksüel olarak tanımlayan iki erkekle birden evlenmeyi başardı. Böylece heteroseksüel bir Amerikan erkeğinin Joe Exotic ile evlenmekten bir miktar metamfetamin ve birkaç kaplan uzaklıkta olduğu çıkarımına varabiliyoruz. John Finlay ve Joe’nun görür görmez vurulduğu Travis Maldonado, Joe Exotic ile üçlü bir evlilik yaparak dünya evine girdi. Üçlü evliliklerin en büyük sorunu, merkezdeki kişi iki kişiye âşıkken diğer ikilinin birbirlerinden pek hazzetmemesi, sadece merkezdekini sevmesidir. Gençlerin anlattıklarına göre evliliklerinde böyle bir durum söz konusu değildi. Herkes birbirini seviyordu. Ancak Joe bu sevgiyi genel olarak metamfetamine borçluydu ve sevgilileri gittikçe kötüleşen haklı bir anksiyeteye sahipti. Önce Finlay Joe’yu terk etti ve bir kadın çalışanıyla birlikte oldu. Bu kaybın üzerine “İyi ki Travis var!” diyen Joe çok geçmeden Travis’in intiharıyla sarsıldı. Böylece iki genç adamdan birinin ömrünü, ötekinin ömrünün büyük bir kısmını çalmış oldu.

Medya Manipülasyondur

Belgeselin en sevimli simalarından biri de Rick Kirkham. Joe’nun reality showunu ve internet yayınını çekmek üzere anlaştığı Kirkham, reality showunda hayvanat bahçesini güzel bir yer, gözleriyle tanık olduğu pek çok yanlış davranışa rağmen Joe’yu da hayvanlara iyi davranan biri olarak yansıtacaktı. Bütün kayıtların yanmasıyla bu imkânsız hâle geldi ve Kirkham yıllar sonra kendisiyle yüzleşip ne kadar pis bir işin içinde olduğunu kabullendi.

Scumbag Steve v2.0

İşte Jeff Lowe’dan nefret etmeniz için birkaç sebep:

• Batmak üzere olduğu anda parkı kurtarmak üzere kendini zengin bir iş adamı olarak tanıttı.
• Zamanla Joe’nun güvenini kazandı ve çeşitli sebeplerden parkı üzerine aldı.
• Kendi çalışanlarını getirdi, çalışanları Joe’yu dinlememeye başladı.
• Joe ile her konuşmasını kayıt altına aldı.
• Konuşmalarında kışkırtıcı şeyler söyleyerek Joe’yu manipüle etti ve normalde gitmeyeceği uçlara gitmesine sebep oldu.
• Bonus: Çift olarak swinger olsalar da eşi bu durumdan pek memnun görünmüyor.

Jet Skili Köstebek

Namıdiğer James Garretson. Bütün bu karmaşaya Jeff Lowe ile birlikte dâhil olan bir başka iş adamı. Joe Exotic’in mahpus olmasının başlıca sebebi, zira kendisi FBI ile iş birliği yaparak Carole Baskin’in suikast planını anlatıp Joe’nun tutuklanmasına sebep olan kişi. Serinin sonunda bize henüz işini bitirmediğini söylemeyi de ihmal etmiyor.

Bu uzun listenin ardından sadece bize mi öyle geliyor bilmiyoruz ancak Tiger King’deki herkes kendi içinde öyle ya da böyle pisliğe bulaşmış gibi duruyor. Sizce Tiger King’in asıl kötüsü kim?

---

Bu yazı ilk kez 19 Nisan 2020’de yayınlanmıştır.